Testamento de Roy Fernandiz. [1]


[fol. 46v 27] [2] In nomine Domini nostri Ihesu Christi amen. Ego Rodericus Ffernandi Compostellanus domnj A[ldefonsi] Regis Legionis / et Castelle clericus ac Salamantinusscolaris, eger ibi corpore [3] , mente sanus et in plena memo-/ria sensus mej, [s]i de [4] hac [in]firmitate [5] me morj contigerit ordino et dispono qualiter post obitum / meum res mee remaneant ordinate. In primis mando corpus meum sepelliri in claustro / beate Marie Virginis ecclesie Cathedralis, et mando ibi socijs eiusdem ecclesie qui sepul-/ture mee interfueri[n]t [6] ip[s]a [7] die pro pitancia decem morabetinos. Item mando ibi pro meo anniuer-/sario XX morabetinos. Mando fratribus predicatoribus Salamantinispro missis celebrandis pro anima / mea XXX morabetinos. Item fratri Dominico Petri galleco eiusdem ordinis conffessorj meo XX / morabetinos prouna sagia pro anima mea, e quod habeat me insuis orationibus commendatum. Itemmando / ffratribus minoribus Salamantinis promissis celebrandis pro anima mea XX morabetinos, et predictos morabetinos / uolo etmando soluj de illis quos mihi debent de sellario meo conseruatores studij Sala-/mantini. Item remitto Marie Arie, seruienti mee, VIIIj morabetinos de solidata sua quos iam / habet pro qua mihi nondum seruiuit ad plenum et mando Marine Arie sororj sue duos morabetinos. / Item remitto Johannj seruienti meo VI morabetinos. et dimidium pro quibus adhuc mihi nonseruiuit // [fol. 47r] ad plenum; mando etiam omne depositum et debitum dari illi a quibusme illud constiterit habu-/isse. Item mando dari Dominico Petri, canonico Compostellano et scolari salamantino,/ C solidos quos sibi debeo. Itemmando dari nepoti meo Johannj Martini de Auania, clerico, unam / taceam argenteam et unam colchamcardenam et unum scriptorium et alia quein deposito consti-/terit me habuisse ab eo [8] . Et omnia supradicta statim compleanturper domos meas et libros meos / Codicis et Institucionum, quos et quas ad ea [9] soluenda uolo et mando uendj, et per debita et / peromnia bona mea mobilia et inmobilia [10] que Salamanti[ce] [11] habeo et habere debeo que / omnia compleanturper Jhoannem Ffernandi canonicum Salamantinum, quem sine dampno suo facio / et ordino completoremet executorem huiusmodj testamentj. Cui prolabore execucionis / huiusmodj mando X morabetinos.Et solutis prius impensa funeris et omnibussupradictis, quicquid apud / Salamanticam de bonis meis supererit per eundem Johannem (Johannem) [12] Ffernandi de consilio ffratris Do-/minicj predictis pauperibus, uiduis, et orphanis, et leprosis, quos in hoc mihi heredes instituo, distribuatur / uel etiam erogetur, prout [secundum] [13] deum et animas suas anime mee uiderint expedire.            Post hec / ego Rodericus Ffernandiclericus supradictus apud Compostellanam ciuitatem et diocesim de rebus meis sic ordi-/no et dispono. In primis mando dari heredibus uel heredj ffratris Petri dicti de Amella, / si inveniantur, sin autem pro anima sua, CXX solidos de albis. Item heredibus uel heredj Alffonsi / Petri quondam clerici compostellaniqui uocabatur de Corzella, si inueniatur, sin autem pro eius anima, solidos CC / de albis. Item domno Petro Fidelis magistroscolarum compostellano et alijs coheredibus domnj / Alffonsi Petri, de monetaueteri quondam ciuis Compostellana,L solidos de albis. Item mando ffratribus predi-/catoribusCompostellanis pro missis celebrandis pro anima mea XXX morabetinos. Itemffratribus minoribus / eiusdem ciuitatis promissis celebrandis pro anima mea XX morabetinos. Item Monasterio Sancte Marie / de Canogio XXX solidosde albis pro anima mea pro pitancia. Etuolo quod omnes morabetinos in hoc meo / testamento contenti uel etiam nominati [14] intelligantur etsoluantur de moneta alba.

            Itemdo, lego, / Johanni Martini de Auania clerico nepoti meo, tenenciam illam quam ego teneo. et primo te-/nuit domnus Didacus Sancij, quondam canonicusCompostellanus, patruus meus, [c]um [15] omnibusele-/garijs, Iuribus, directuris et pertinencijs suis; que tenencia uocatur Abbadengo [16] et here-/ditas de Pousada; et nichilominus [r]atam [17] et gratam habeo donacionem [18] quam de ipsa tenen-/cia feci iam dudum ipsi Johanni Martini. Et uolo et mando et rogo quodsororia mea siue cog-/niata Maior Micheljs det integre et restituat ipsi Johanni martini omnes cartas et in-/strumenta ipsius tenencie et donacionis ipsiusquam de ea feci, que etiam penes ipsam Maio-/rem Michelis et virum suum Sancium Ffernandiquondam fratrem meum deposuj quando a ciuitate / Compostellana recesi. Et uolo quodidem nepos meus Johannes / Martinitenenciam ipsam in uita / sua de cetero teneat, habeat etin perpetuum possideat, et ex nunc ipsum eiusdem tenencie / possessorem constituo etheredem et eiusdem possesionem ac dominium in eundemet eam cuicumque / de genere nostro uoluerit post mortem suam possidendam relinquat, etnichilominus reti-/neo mihi omnes fructus ipsiustenencie tam preteriti temporis quam presentis. ad debita et lega-/ta predicta apud Compostellanam ciuitatem et diocesim persoluenda.           

            Item do, lego, Petro / Ffernandi ffratri meo terciam partemomnium bonorum meorum que in ciuitate etdiocesi Compostellana / habeo et habere debeo, tam de auolencia et patrimonio quam de ganancia, et ipsum fratrem / meum heredem instituo interciam supradictam. Item aliam terciam bonorum ipsorum similiter do, // [fol. 47v] lego predicto Johannj Martini, Petro Martini fratri suo et sororibus suis, et ipsos heredes instituo in / eadem. Reliquam uero terciam ipsorum bonorummeorum cum usufructu [19] ipsius etcum juribus et pertinencijs / suis relinquo Johannj Martini, nepoti meo predicto, tenendamet posidenda[m] paciff[ic]e [20] et quiete in vita / sua, et det (mediam) [21] pro anniuersario meo ecclesie Compostellaneannuatim, mediam marcham argenti incra-/stinum Concepcionis beate Virginis. Quo die volo etmando quod ipsa ecclesia Compostellana proanima mea anniuerssarium faciat annuatim. Post mortem uero ipsius Johannis Martinivolo et mando / quod tercia ipsa cum juribuset pertinencijs suiis pro anima mea integre ad ipsam Compostellanam / ecclesiam deuoluatur, et nichilominus ipsa ecclesia pro me et anima mea in perpetuum anniuerssarium/ faciat ut dictum est, retentis mihi fructibuspredictarum omnium terciarum tamtemporis preteriti quam / presentis a die [22] mee obitus usque ad unum annum expletumad mea debita et legata apud / Compostellanam ciuitatem et diocesim persoluenda [23] per Johannem Fernandi predictum quodibj huiusmodj / mei testamenti si a die [24] obitus mej usque ad vnum annum fuerit Compostelle, et per Johannem Martini / quos in hijs facio et ordino executores et completores meos.

            Etsi Johannes Ffernandi predictus fuerit / predicto tempore Compost[e]lle, super ex[e]cucionj hujusmodj facienda volo et mando quod de bonis meis / expensas sibj faciat etrecipiat competentes, et ipse et Johannes Martini predictus ueram etplenam / Racionem seu computacionem de omnibusdebitis et rebus mejs mobilibus et inmobilibusa Martino / Ffernandi procuratore meo et ab omnibus [25] alijs omnia bona mea exigant et recipiant et eidem/ Martino pro labore suo satisfaciant competenter;et apud ciuitatem et diocesim Compostellanaprius debitis / et legatis solutis de fructibus predicte tenentie et terciarum omnium predictarumquicquid supererit per / Johannemffernandi et Johannem Martini predicto pro anima mea distribuatur pauperibus,uiduis, orpha-/nis et leprosis quos in hoc mihiheredes Instituo, prout secundum deum etanimas suas melius / anime mee uiderint expedire. 

            Si uero idem Johannes Ffernandi usque ad tempuspredictum Compostelle / nonfuerit, Johanes Martini predictus cum consilio fratris Rodericj Fernandi si ibj presens fuerit, saltim / cum consilio fratris Laurencij de ordine predicatorum compostellanorumad minus usque ad XIIIj / mensses a die [26] mei obitus computandos omnia ut predictum est fideliter exequatur.

            Volo / etiam et mando quod si dictus JohannesMartini usque ad XIIIj menses a die [27] obitus mei ut predictum / est computandos hoc meum testamentum integre non compleuerit ut dictum est, volo / et mando quod ex tunc [28] illud ecclesia Compostellana ut predictum est penitus compleat et succedat / in illa parte bonorum meorum quod eidem Johannj Martinisuperius legaui et dedi, quam etiam ab eodem/ reuoco ex tunc [29] , cum super execucione huiusmodj fuerit negligens uel remissus, / e ex tunc [30] partem ipsam do lego Compostellane ecclesie pro anima mea et ipsam heredem / instituo ineadem.

            Volo etiam et mando quod nullus de heredibus supradictis in toto uel in parte / habere uel adhire ualeat hereditatem quam sibi ex hoc testamento euenire uel compe-/tere potest donec prius supradicta debita et legata integre ut predictum est sint so-/luta. Item volo etmando quod omnia [31] supradicta ut testamentum ualeant sineautem ut / codicillus uel ultima mea uoluntas etsic uel sic ualere non poterunt pono hanc / meam ultima[m] uoluntatem predictorum Johanis Ffernandiet Johannis Martini nepotis mej.

            Actum / est Salamantice, XVIIº kalendas jannuarij, anno Domini Mº CCLXXIIjº, presentibus fratre / Dominico Petri predicto et ffratre Guterri de ordine predicatorum Salamantinorum. Petro / Johannis presbitero Conpostellanediocesis. Pelagio Martini clerico quondam domni G. [32] Salamantini episcopi. // [fol. 48r] Bernardo Petri etPetro Didaci clericis compostellanjs etsubscriptoribus Salamantinis. / Johanne servienti meo. Petro Pelagiz et Ffernando seruientibusJohanis Ffernandi predicti. / Et pluribusalijs testibus ad hoc uocatis specialiter etRogatis.

            Et ut presens testimonium seu ultima mea volunta[s] majusrobur obtineat firmitatis, Ego Rodericus Ffernandi clericus/ supradictus rogauj Petrum Michelis auctoritate dominj Regis publicum Notarium uni-/uersitatis studij Salamantini, ut illud propria manu conficeret et signumsuum apponeret / in eodem et illum clausum meo Sigillo proprio sigillaret.

            Et ego Petrus Michelis auc-/toritate dominj Regis publicus Notarius vniuersitatis studij Salamantini presens / testamentum de mandato et voluntate Roderici Ffernandiclerici supradictj manu propria / scripsi etRogatus et in eo signum meum apposuj et illud clausum anno et die predictis / in presencia testium predictorum eiusdem Roderici Ffernandi sigillo proprio sigillauj in testimonium ueritatis.


[1]  Atópase no Arquivo da Catedral de Santiago, Tombo C-1º, fol. 46v-48r.

Sepáranse os fragmentos de palabras que aparecen aglomerados (adie=a die; abeo=ab eo) e únense os fragmentos dunha mesma palabra que aparece segmentada (in telligantur=intelligantur). Puntúase e utilízanse as maiúsculas seguindo o uso actual, e escríbense tamén con maiúscula, segundo as normas habituais, os adxectivos con base nun topónimo. Inclúense entre [ ] as grafías ou palabras inseridas por nós que non están no manuscrito, ben porque faltan neste, ben porque están representadas por outras grafías distintas. Insírense entre ( ) as grafías ou palabras que sobran no texto do manuscrito. Desenvólvense as abreviaturas sempre, indicándoo no texto por medio da utilización da letra cursiva. Indícase con / o cambio de liña no manuscrito, e con // o cambio de folio ou o cambio do recto ao verso do mesmo folio.

 

[2]  Na marxe esquerda, á altura desta liña, copiado en tinta negra e dentro dun recadro, pode lerse: teſtamẽnto de Roy Fee. A grafía inicial do apelido é confusa entre un F e un P.

 

[3]  ms. Cope co pé do p cortado cun trazo horizontal (copere).

 

[4]   ms. fide.

 

[5]   ms. firmitate.

 

[6]   ms. interfuerit.

 

[7]   ms. ipa.

 

[8]   ms. abeo.

 

[9]   ms. adea.

 

[10]  ms. in mobilia.

 

[11]  ms. Salamantin, cun trazo horizontal de abreviatura sobre as súas últimas letras.

 

[12]  No ms. está repetido o nome.

 

[13]  ms. ſcclm co l cortado por un trazo horizontal(secculum).

 

[14]  No ms. hai un n riscado entre o a e o t.

 

[15]   ms. tũ .

 

[16]  Na marxe dereita hai unha nota que di: abbadengo etpousada.

 

[17]  ms. patam.

 

[18]   ms. donacionem con raia horizontal sobre o e.

 

[19]  ms. usu  fructu.

 

[20]  ms. possidenda paciffe sen signos de abreviación.

 

[21]  ms. md cun trazo horizontal sobre o d. A presenza aquí desta palabra, que está de máis, débese a un salto do copista.

 

[22]   ms. adie.

 

[23]   ms. per  soluenda.

 

[24]   ms. adie.

 

[25]   ms. abomnibus.

 

[26]   ms. adie.

 

[27]  ms. adie.

 

[28]  ms. extuc con raia horizontal sobre o u.

 

[29]  ms. extuc con raia horizontal sobre o u.

 

[30]  ms. extuc con raia horizontal sobre o u.

 

[31]  ms. omnia  con signo de abreviatura sobre o a.

 

[32]  Nun documento real do catro de maio de 1273 dise que o cargo de bispo de Salamanca está vacante: ‘La eglesia de Salamanca uaga’ (cf. J. A. Fernández Flórez: 1994, V: 410). Non rexistrámo-lo nome do bispo que rexentaba a sé salmantina en decembro dese ano entre os documentos reais consultados, e na colección de Documentos dos arquivos catedralicio e diocesano de Salamanca, editados baixo a dirección de J. L. Martin (1977) tampouco hai alusións á persoa do bispo en textos de datas próximas á do noso testamento, polo que non podemos confirmar o nome que se abrevia coa inicial G.

 
   Servizo de publicacións da Universidade de Vigo - 2010 Xosé Bieito Arias Freixedo