Nº 5: Non vos façan creer, senhor (Novembro 2009)
por el 4 de Novembro de 2009, arquivado en Fernan Rodriguez de Calheiros, Números recentes
Con esta imaxe do manuscrito da Biblioteca Nacional de Lisboa complementamos a proposta de reflexión e análise feita por Rip Cohen. A seguir reprodúcese a súa propia epígrafe e exposición:
Textual cruxes in a cantiga d’amor of Fernan Rodriguez de Calheiros
Here is a crux, marked by daggers † † meaning that I find the text unintelligible and am not (yet) convinced by any proposed emendation, including my own.
| 5 | B51 (fol. 16r) Non vos façan creer, senhor, Que eu [d’] alhur querer viver Senon convosc’, aja poder, †non u9 menti ca depram e a poder†, e per bõa fe, |
| Macar m’ end’ eu quissess’, al non Queria o meu coraçon. |
Michaëlis made several necessary corrections in the first strophe. But v. 3 and the beginning of v. 4 are unintelligible. How should the text read? Here is my own tentative proposal for v. 4, but the beginning of v. 5 remains daggered (though I have a suggestion in the note below).
|
|
v. 2 [d] addidit Mich. querer Mich. : quero B
v. 3 aja Michaëlis: e ia B
v. 4 Nen vos mençan scripsi: non u9 menti B
v. 5 a poder B: fort. mentira bona B
v. 7 querria scripsi: queria B
Notes
Four strophes of a8b8b8c8c8d8d8, with palavra rima in v. 1 of each strophe (senhor). The c-rhyme (like the a-rhyme) is unissonans (on); the b-rhymes are doblas (I-II er, III-IV ei); the c-rhyme is singulars: e, a, ir, en).
vv. 4-5 The manuscript has non u9 menti ca depram e, but syntax and sense are problematic on several points: 1) the initial non requires an awkward stop at the end of the preceding verse; 2) it is not at all clear what menti would refer to, and the matter is not mentioned again; 3) a poder is meaningless here (and may have been incorrectly recopied from the end of v. 3, which reads e ia poder). Taking these three objections into account, we could conjecture nen vos mençan, ca depran é / mentira. The construction would then be parallel with v. 1: Non vos façan creer … /// Nen vos mençan; and mentira would stand in opposition to verdade in v. 23.
Deixe un comentario
Departamento de Filoloxía Galega-Latina da Universidade de Vigo
7 de Novembro de 2009 a las 13:06
É evidente que hai algo no texto de B que non é coherente e que é precisa a intervención dos editores. Mais penso que tanto a versión de Michaëlis como a que propón Rip Cohen implican un afastamento excesivo con respecto á lección do manuscrito.
É un caso realmente complexo, mais coido que habería que buscar unha solución que non alterase tanto a versión do manuscrito.
Atrévome a propoñer unha hipótese (e só unha hipótese) e a animar á xente a participar:
A lectura dos tres primeiros versos é clara en B, e podería transcribirse tal cal, pois ten sentido. Xa no cuarto verso sería precisa unha pequena intervención, engadindo un [r] ao verbo. Os tres últimos versos quedarían igual que nas versións de Michaëlis e R. Cohen :
Non vos façan, senhor, creer
que eu alhur quero viver
senón convosqu,’ e ja poder
non vos menti[r]; ca de pran é
a poder e per bõa fe,
macar m’end’eu quisesse, al non
quer[r]ia o meu coraçon,
Penso ademais que dificilmente se podería ler aja no v. 3, pois o feito de que o copista distribuíse o texto como o fai: con uo∫que ia, indica que memorizou primeiro e se dictou despois mentalmente unha pericopa na que por fonética sintáctica se elide a vogal final do pronome vosco, mentres que a conxunción copulativa e mantén a súa entidade. A grafía empregada (qu) e non (c), indica que na mente do copista a vogal seguinte era un e e non un a. Non é o único caso nas cantigas. Temos outro por exemplo no v. 3 dunha cantiga de Rui Gomez o Freire (B 49): falar con vosqu’, e vos entender
O namorado o único que quere é poder vivir xunto da súa amada e non ter que seguir mentindo.
Por outra banda a expresión a poder do v. 5 atopámola nunha cantiga de Martin Moxa (LP 94, 4), co valor de ‘todo o que é posíbel’, no seguinte contexto:
Mais pero faç’a poder,/ contra mia desaventura/ non val amar nen servir…
Na nosa cantiga estariamos perante un caso de desdobramento do eu poético que podería interpretarse como que o corazón e os ollos do namorado e o fermoso parecer da senhor, farán a poder, (todo canto lles sexa posíbel) para que el a ame mentres viva, aínda que el quixese outra cousa.
24 de Novembro de 2009 a las 18:30
Perante o problema, ben interesante, levantado en LOCUS CRITICUS, e á vista da proposta de Rip e mais dos comentarios de Bieito, envío o meu comentario para a fixación textual da primeira estrofa de Calheiros –a problemática– na cantiga en cuestión.
A verdade é que, na miña opinión, o que o manuscrito traslada é exactamente o texto do poeta. Para unha correcta interpretación, coido que a chave está na locución a poder, que, efectivamente se localiza –até onde eu chego– noutras dúas pasaxes do corpus profano (utilizo a numeración de D’Heur), tendo en conta que a primeira documentación presenta unha fixación diferente na edición tradicional de Michaëlis, que, de novo encobre a locución cunha outra modificación da lección manuscrita: que ja [eu] poder):
E al vos ar quero dizer
que m’aven de vós, mia senhor:
ben cuido que j[a], a poder,
nunca averei de vós, melhor
do que vos eu quero, querer:
ben i mi-o ei logo d’aver. [58.15]
Amor, non qued’eu amando
nen quedo d’andar punhando
como podesse fazer
per que vossa graç’ouvesse
ou a mia senhor prouguesse;
mais per’o faç’, a poder,
contra mia desaventura
non val amar nen servir,
nen val razon nen mesura,
nen val calar nen pedir. [887.6]
Así pois, esta estrofa de Calheiros presentaría a loc. a poder en dúas ocasións (vv. 3 e 5), multiplicando a presenza de locucións afirmativas (vid. tamén de pran e per bõa fe), dun modo semellante ao que acontece, por exemplo, coa expresión per fe, sen engano (que se localiza en dúas ocasións: 760.3 e 845.17).
Eis, pois, o texto:
Non vos façan creer, senhor,
que eu alhur quero viver
senon convosc’, e j’a poder
non vos menti, ca de pran é
a poder e per bõa fe:
macar m’end’eu quisesse al non
queria o meu coraçon
nen nos meus olhos …
Non vexo problemas especiais de tipo lingüístico ou interpretativo que xustifiquen unha modificación da lección dos manuscritos, independentemente das consideracións de tipo estilístico que se poidan facer sobre tal acumulación adverbial.
4 de Decembro de 2009 a las 14:02
I have no idea what my colleagues think the verses in question (vv. 1-5), as they would print them, mean. To me, they make no sense; and I cannot even see a viable syntax (although I am familiar with phrases such as «a todo seu poder»).
Many editors of Galician-Portuguese lyric nowadays affirm as a basic principle that the manuscript(s) must be defended at all costs. The correct attitude of a textual critic is to challenge the manuscript reading at every point and leave it only if it stands up to the *checks* of meter, grammar, sense, discursive coherence, and pragmatics. That is what *examinatio* is all about. In my edition of the cantigas d’amigo often enough I maintained the manuscript reading where it had been changed by other editors, and changed it where it had been left intact. But I believe it is wrong to have an a priori attitude that the manuscript(s) are right.
I translate my version as follows: «Don’t let them make you believe, Lady, that I am capable of wanting to live somewhere else, if not with you, and don’t let them lie to you, because certainly it is a lie, and in good faith, even if I wanted to do so (scil. not live where you are), my heart would not want anything else (scil. but to live with you).»
How do my colleagues translate their version?
17 de Decembro de 2009 a las 17:35
Na miña reflexión anterior non se cuestiona a necesidade de intervención dos editores sobre o texto do(s) manuscrito(s) para a constitución do texto crítico. Todos os que editamos lírica galego-portuguesa témola practicado, cando é preciso, en innumerábeis ocasións.
No caso concreto que nos ocupa, eu considero que si é obrigada a intervención do editor sobre o texto. Mais o problema do manuscrito sitúase nos vv. 4-5 e, sinceramente, ségueme parecendo excesivo intervir de xeito tan substancial nos versos 2 e 3, claros e con sentido no manuscrito, para axustar a sintaxe e o contido de acordo coa intervención nos vv. 4 e 5.
Dito noutras palabras: a proposta de Rip Cohen para o verso 4 (nen vos mençan onde o ms. le non u9 menti) e para o v. 5 (mentira onde o ms. le a poder) sería aceptábel e plausíbel como hipótese se non implicase necesariamente intervencións tamén substanciais nos vv. 2 e 3.
Da proposta de M. Ferreiro teño dúbidas sobre a contracción j’a no v. 3. Hai máis casos? Tería sentido aquí un ja?
Volvo agora á miña hipótese de lectura, exposta no comentario 1, que si implica unha leve modificación do ms. no v. 4: e ja poder/non vos menti[r].
É posíbel que esteamos diante dun caso en que se emprega o motivo do amor finxido por outra muller?
Esta estratexia para manter oculto o amor, fronte a terceiros ou fronte á propia dama, non é descoñecida para os nosos trobadores. Fernan Gonçalvez de Seavra (LP 44, 8 bis) finxe que desexa a outra e que sofre por outra, para que non descubran a verdadeira senhor. Finda: “E sabe Deus que muito mal me vén/mais non d’ali d’onde se cuid’alguen.”. Outro exemplo témolo en D. Denis (LP 25, 55), onde o namorado engana á súa senhor: Porque mi falou…/… /e tod’esto foi porque mia senhor/ cuidou que eu por outra morria”.
Na nosa cantiga, mentir, no contexto: “e ja poder/non vos menti[r]”, equivalería a finxir para ocultar que é ela o obxecto do desexo amoroso.
O que vén a dicir no inicio da estrofa é que a senhor non ten que deixarse convencer por aqueles (miscradores) que lle din que el quere ir vivir a outro lugar (porque ama a outra). Se lle van con esas novas é porque el os ten enganados con mentiras. Oxalá non tivera que seguir mentindo!
Unha paráfrase aproximativa da estrofa sería esta:
Non vos fagan crer, señora,/que eu noutro lugar quero vivir/senón convosco, e (quero) xa poder non vos mentir, iso está moi moi claro;/e abofé que, aínda que eu quixese, non querería outra cousa o meu corazón.
Atopamos un uso semellante do verbo mentir nunha cansó de Bernart de Ventadorn (Riquer, nº 68, vv. 53-56):
“…c’amar pot om e far semblan alhor,
e gen mentir lai on non a autor.
Bona domna, ab sol c’amar mi dens,
ja per mentir eu no serai atens.”
Tamén neste caso, se a dama o amase, a el non o collerían en mentira, porque non tería que seguir mentindo.
13 de Xaneiro de 2010 a las 0:39
Ok, I return to the fray. Here is the strophe as I presented it, with the suggestion that we read *mentira* for the senseless *a poder*.
Non vos façan creer, senhor,
Que eu [d’] alhur querer viver
Senon convosc’, aja poder,
Nen vos mençan, ca de pran é
†a poder† e per bõa fe,
Macar m’ end’ eu quissesse, al non
Quer[r]ia o meu coraçon,
I begin by trying to explain the initial errors.
A scribe could make no sense of the *d* in *dalhur*, did not anticipate *aja poder* (a hyperbaton much in the style of the cantiga d’amor) and so changed *querer* to *quero*.
I believe Michaëlis was right to emend in the first three verses and we should not strain grammar and lexicon in an attempt to stick to the manuscripts. The result would be inelegant, if indeed it made any sense. Pace Bieito, *poder* cannot here be construed with *quero* (which on his reading should be subjunctive, shouldn’t it? – following *façan creer* with a negative?!), since *quero* is involved in the construction *Non vos façan creer …/que eu….quero* — again, according to his reading.
As for an alleged *j’a*, I have never seen it. *ja* is not, to my knowledge, elided before a vowel (hence, *ja ’gora*, not *j’ agora*).
But above all, I can make no sense of *ca de pran é / a poder*. What does that mean? Can somewhat translate (not interpret) that phrase? It is not equivalent to phrases such as “a todo seu poder”, which make perfect sense in context.
I do not think we should take a premiss that whatever the right reading was it must be as close to the text as possible. Scores of cases where we can compare, say, A with the branch BV prove that the mistake may be drastic and the remedy (if we had only the wrong text) equally so.
*Non* to *Nen* in v. 4 is easy: there are lots of examples.
*t* is found for *ç* (mençan) in “irregular” (regular according the the laws of sound-change) subjunctives in a number of passages (e.g. Vinhal 5, v. 17 where *senta* must be read either as *sença* or *senç’a*).
*i* for *a* is common, and the *a* need only have had a til.
I was hoping that we would get to the problem of what *a poder* (in v. 5) is a mistake for. And also to the opposition *creer/mentir* which, I believe, supports the possibility of reading *mentira*. But on that point I am, as the cruces indicate, unsure.
In a few, not many, places in GP lyric, one has to discover (litterally, uncover), by dint of hard work, what could have been there. Baveca 7, v. 12 is a good example. The syntax itself was hidden in the error. A crucial element, an “absorbed” relative clause *por qual ben*, could not be understood because *ben* had dropped out. (There is, in addition, a second syllable missing in the verse, in a different place — an extraordinary situation.)
I think that both syntax and poetic logic are hidden in the errors in our text by Calheiros, and we must understand them by understanding grammar,semantics, and the poetics of the genre. All three, I believe, support Michaëlis corrections: I regard them as certain. I would like to think they supports at least some of mine, too.
14 de Xaneiro de 2010 a las 17:53
Non vexo ningún problema coa consecutio temporum na miña proposta de lectura, aínda que si talvez unha incongruencia derivada da construción negativa.
Algúns cambios na puntuación axudarán a matizar e a deixar máis clara a miña interpretación:
Non vos façan, senhor, creer
que eu alhur quero viver
senón convosqu’ (e ja poder
non vos menti[r]), ca de pran é
a poder; e per bõa fe,
macar m’end’eu quisesse, al non
quer[r]ia o meu coraçon.
Unha paráfrase bastante literal dos catro primeiros versos sería:
Non vos fagan crer, señora, que eu noutro lugar quero vivir senón convosco (e poder, daquela, non vos mentir), pois claramente é…
Para manter a miña postura de non modificar practicamente os catro primeiros versos eu considero bastante sólido o argumento explicado na miña primeira intervención de que no v. 3 o copista era consciente de que copiaba un *e* (e ja) e non un *a* (aja), pois doutro xeito non empregaría a grafía *convosqu* senón *convosc*.
O principal problema desta versión matizada seguiría estando no fragmento: *de pran é a poder*, pois nas consultas realizadas na base de datos da LPGPM non se localiza ningunha construción do tipo: *seer a poder* ou *seer de pran*, polo que o fragmento aludido sería, a falta de máis datos, un caso único.
Como do que se trata é de formular hipóteses argumentadas, aínda que haxa que matizalas ou desbotalas logo, e como un dos puntos máis conflitivos é o *a poder* do v. 5, que Rip Cohen propón corrixir conxecturalmente por *mentira*, unha proposta combinada das até aquí analizadas podería ser esta:
Non vos façan, senhor, creer
que eu alhur quero viver
senón convosqu’ (e ja poder
non vos menti[r]), ca de pran é
mentira; e per bõa fe,
macar m’end’eu quisesse, al non
quer[r]ia o meu coraçon.
Manteríase practicamente intacta a lección do manscrito nos catro primeiros versos e
a sutileza conceptual radicaría non só na oposición *creer/mentir*, senón tamén no xogo con dous valores moi diferentes de *mentir/a*.
15 de Xaneiro de 2010 a las 2:44
I see this debate tending in two directions: towards the specific (grammar, graphemes) and toward the general (the theory of textual criticism). And I think that is good. We should always be thinking in both directions. So here are some responses to both the specific and the general.
*Non vos façan…creer / que eu … quero …poder menti[r])…* ? I confess I am more confused than ever.
If, as it seems, *seer a poder* does not exist, that is a fairly big strike against it.
The opening syntax must be *que eu … d’alhur viver … aja poder*. Michaëlis is right and the text is wrong. Isn’t a subjunctive (*aja*) required here by the introductory verb (creer)? – which moreover is in effect negated (*non vos façan creer que eu …*). On Bieito’s reading wouldn’t we need «non vos façan creer que eu *queira* [or *quera*]»?
I don’t think *vosqu* offers much help to the argument. That *vosqu’* presupposes a front vowel (which, by the way, is not always true) only means that the error goes back to a point earlier in the manuscript tradition than the spelling *vosqu’*.
We should criticize the text with as much effort and erudition as we defend it.
I recall the words of A.E. Housman, one of the giants of textual criticism in Classics. This is what he says in his essay “The Application of Thought to Textual Criticism” (1921):
«come now to the sphere of emendation. There is one foolish sort of conjecture which seems to be commoner in the British Isles than anywhere else, though it is also practiced abroad, and of late years especially at Munich. The practice is, if you have persuaded yourself that a text is corrupt, to alter a letter or two and see what happens. If what happens is anything *which the warmest good-will can mistake for sense and grammar*, you call it an emendation; and you call this silly game the palaeographical method.» (emphasis mine)
Overlook Housman’s caustic prose (unsurpassed in the field) should not obscure the essential point. There is no reason why fiddling with a letter or two should be the right way to emend a text. Sometimes it is; sometimes it is not.
22 de Xaneiro de 2010 a las 11:06
Se tivese que describir a miña admiración, respecto, etc. por Dª. Carolina Michaëlis e a súa obra, tería que recorrer ao topos do inefábel, para non ter que estenderme: Que vos direi? Non chegarían os días da miña vida… Ou podería, seguindo, outro dos camiños da brevitas, sentenciar: “Foi a máis grande”.
E atreveríame a dicir que esta opinión é xeral. Ela soa conquistou, hai xa máis de un século, a inmensa terra incognita da lírica galego-portuguesa. A nós deixounos o traballo de afirmar os rexos muros por ela erixidos. Nese labor andamos e, de vez en cando, atopamos algunha parte da muralla que nos semella estar feble, e procedemos ao seu exame a fondo. Nalgún caso, é preciso retirar algunhas pedras e proceder logo á reconstrución.
No caso que nos ocupa, como se pode deducir das miñas anteriores intervencións, eu considero que falta solidez na súa lectura, que é preciso un exame a fondo dos materiais e moi probabelmente, realizar un labor de restauración.
A parte do muro por ela construído neste caso apóiase nunha pedra basilar que se localiza no verso 3, o subxuntivo aja. Mais a forma aja non é o que transmite o ms. B, pois este le: *uosque ia*. De xeito que para que lle asentasen ben sobre esta base, Michaëlis, como xa se indicou noutras intervencións, viuse obrigada a realizar nos versos anteriores outras modificacións importantes na lectura do ms.
Examinemos a solidez da base da súa interpretación (convosc’ aja poder). Farémolo primeiro desde o punto de vista formal sobre cuestións gráficas. (Para a localización dos rexistros manexados foime de grande utilidade a base de datos en liña do CRPIH).
*A cuestión da grafía *qu/c*.
Os datos, coas contas un pouco apresadas, é certo, son os seguintes:
a. Rexistros da forma *convosc-* ou *vosc-* con elisión da vogal final, seguida de vogal:
-convosc- + a: 12 rexistros en B, 1 rexistro en A.
-convosc- + o: 2 rexistros en B
-convosc- + u: 1 rexistro en B
-vosc- + a: 11 rexistros en B
-vosc- + e: 1 rexistro en A
-vosc- + o: 1 rexistro en B
Na totalidade dos 27 casos rexistrados en B, que presentan diversas variantes gráficas, sexa cal sexa a distribución do texto, non hai espazo de separación entre *convosc-* e a primeira letra da palabra seguinte: *9u9co meirinho, cõ uosca falar, cõuoscaleuar, con uosca ueer, com uoscamiga, cõ uoscunha, etc.*
Nos dous casos rexistrados en A, si se deixa un espazo de separación, marcándose así graficamente a elisión da vogal final (A285 uosc auencer, A131 uosc e faredes).
b. Rexistros da forma *convosco* ou *vosco* con elisión da vogal final, seguida de vogais:
- convosqu- + e: 3 rexistros en B, 1 rexistro en A (ben co dígrafo *qu*, ou co sinal de abreviatura * q¯*).
- vosqu- + e: 16 rexistros en B, 1 rexistro en A (ben co dígrafo *qu*, ou coa abreviatura * q¯*). Coa particularidade de que a ocorrencia de A17 abrevia *uosq¯ e* co que en teoría repite a conxunción).
- vosqu- + i: 3 rexistros en B.
Conclusións parciais:
Cando segue a vogal *e*, o cancioneiro B, con independencia do copista de que se trate, grafa sempre con *qu* ou con * q¯* e sempre se une á primeira letra da palabra seguinte, sen deixar espazo.
O cancioneiro A grafa con *c* (uosc + un espazo en branco) cando segue *a*, e mesmo nun dos dous casos en que segue *e* (uosc e faredes) (no outro grafa *uosq¯ *+ espazo en branco + *e*).
Consideremos que un hipotético cancioneiro máis ou menos coetáneo de A tería uns usos gráficos que non diferirían moito dos deste, incluído o uso de deixar un espazo entre a palabra con vogal final elidida e a palabra seguinte. Sendo así, paréceme máis doado que en copias posteriores se pasase dun hipotético *uosc e ia* a *uosque ja*, adaptándoa a outro uso escritural máis moderno, ca que se pasase dun hipotético *uosc aia* a *uosque ia* que acabaría transmitíndonos B.
En todo caso, neste contexto, as grafías *qu* e * q¯ * non se rexistran coa vogal *a*. Cfr. A. Rodríguez e X. Varela, que en A soamente localizaron despois de *qu* as vogais *e* e *i*. (A. Rodríguez e X. Varela, (2007), “As grafías no Cancioneiro da Ajuda”, in Na nossa lyngoage galega. A emerxencia do galego como lingua escrita na Idade Media (A. Boullón, ed.), Santiago de Compostela:ILG/CCG, pp. 473-556.)
E aquí non se trataría só dunha confusión gráfica dunha vogal por outra (*e* por *a*) senón que habería que xustificar máis mudanzas de grafías.
Outro elemento que sería anómalo para que esa hipotética lectura *aja* acabase corrompida en *e ja*, é que o *a* inicial forma sílaba tónica independente, polo que sería máis difícil que mudase a súa natureza articulatoria. Sería o único caso dos vistos en que isto ocorrería, porque ademais, despois dunha primeira revisión, en ningún dos rexistros a vogal que entra en colisión co *o* final de *vosco* ou *convosco* é tónica.
*A cuestión do subxuntivo *aja*.
En A rexístrase a forma *aia* de subxuntivo en 22 ocorrencias (sumadas as P1 e P3). En todos os casos a forma en cuestión aparece como palabra completa e autónoma, isto é, sen formar conglomerado gráfico con outra palabra.
En dous casos aparece, precedida da abreviatura *q¯ *, a forma plena, compacta e independente *aia*, con espazo antes e despois.
En B, grafada *aia* (con ou sen punto sobre o i) e formando palabra independente e compacta rexístranse un total de 57 ocorrencias.
Grafada *aiha* 2 veces na cantiga B1117a, tamén independente e compacta.
Grafada *aya* resístrase outras 2 veces.
En total 61 rexistros da palabra grafada de xeito autónomo e compacto, sen segmentación interna.
En 17 ocasións, en B, rexistramos a forma plena e compacta *aia* formando un conglomerado coa palabra anterior (gradaia, Hiradaia, ondaia, etc.)
Rexístranse tamén algúns casos anómalos, que non tivemos en conta, como na cantiga B443, onde o texto esperado *ond’eu aja*, só unha vez das tres que aparece está ben copiado, de xeito que non se rexistran os outros dous casos de *aja*, pois non é o que aparece no ms.
Só nunha única ocasión, en B152 rexistramos a excepción ao uso xeral de copiar o texto de xeito independente e compacto: *q¯a ia*.
En todo caso, alén de tratarse dun copista de B distinto ao que copiou o noso texto, o *a* tónico segue sendo un *a* e non mudou en *e* como tería que suceder no noso caso.
Penso, logo, que desde unha perspectiva escriptográfica hai elementos abondos como para pór en corentena a lectura de Michaëlis neste punto.
Deixando xa de lado as cuestións gráficas, tamén no relativo ao contido a versión de Michaëlis é pouco sólida.
Que sentido ten, na interpretación de Michaëlis, que alguén (os miscradores) lle queira facer crer á dama que el (o seu vasalo amoroso) ten poder para poder vivir noutro lugar lonxe dela. É máis, non só iso, senón que o que lle din literalmente é que ten poder (non de ir) senón de querer ir vivir ‘alhur’: “Que non vos fagan crer que eu teña poder de querer ir vivir noutro lugar”.
Non lle vexo moito sentido, certamente. Para min ten máis sentido que lle pida que non crea aos que lle din que quere ir vivir a outro lugar.
Sigo pensando que hai que procurar unha solución ao problema que presentan os vv. 4/5 sen, en principio, alterar a lección do ms. nos tres primeiros versos. De feito, tampouco na lectura de Michaëlis se soluciona o problema localizado nos vv. 4/5, aínda que se modificou notabelmente a lectura dos tres primeiros versos.
26 de Xaneiro de 2010 a las 9:37
Studying the script in great detail gets us nowhere if, as I am convinced, the scribe (not this one, but one higher up the stemma) has simply made a series of interconnected mistakes.
I think we should be thinking more about grammar and usage. Consider this parallel, which contains a form of *aver* + *poder d’alhur viver*.
Amig’, entendo que non ouvestes
poder d’ alhur viver, e veestes
a mha mesura, e non vos val ren,
(Baveca 6, vv. 1-3)
And think of hyperbata (syntactic suspensions specifically) like this:
ca tanto o trouxestes mal
que non ei de vos ben fazer,
pero m’ eu quisesse, poder
(Dinis 31, vv. 3-6)
The first example shows that the precise construction Michaëlis postulates does indeed exist. The second illustrates the obvious point that these poets liked syntactic suspension. In Dinis, the construction is *non ei poder*. But we are made to wait nearly two verses before we get *poder*, the object of *ei*. There are countless hyberbata like this throughout GP lyric, especially in Amor and CSM. In the text of Calheiros we are made to wait roughly the same time to get the *aja poder* that governs *d’alhur viver*.
Carolina’s text of the first three verses makes perfect sense: “Don’t believe them when they say that I could live without you”. It is the text in B that makes no sense, and it is no accident that the grammar is dubious, if not unsound.
I believe the rest of the poem (about which little has been said here) backs up this reading. It is entirely devoted to convincing her that he is a true and loyal lover.
Again: once a scribe dropped or eliminated the *d* in *dalhur* the other error followed: *querer* was «corrected» to *quero* in order to provide the clause with a main verb. The first scribe presumably missed the syntactic suspension. Michaëlis saw the suspension, identified the errors and fixed them (and she is tacitly backed up by both Lang and Nobiling since neither criticized these corrections in their reviews). I am not appealing to authority, but to the grammar, style and logic that these editors saw here.
Unless we can get past the first three verses, we will never be able to deal with the problems in vv. 4-5. It is those problems that are the truly challenging ones.